ظهر روز نهم ذی‌حجه تا غروب آفتاب، هنگامه شور و شعور است. زمانی که حاجیان با لباس احرام در سرزمین عرفات با دعای پرشور عرفه، اذن ورود به حرم و حریم امن پروردگار را طلب می‌کنند. امیرمتقیان حضرت علی علیه‌السلام درباره راز وقوف در عرفات فرمودند: «عرفات، خارج از مرز حرم است و مهمان خدا باید بیرون از دروازه، آن قدر تضرع کند تا لایق ورود به حرم شود.»
عرفه فرصت خداشناسی، تفکر در قدرت‌ها و نعمت‌های الهی و روز توبه و بازگشت به درگاه الهی است.
عرفه بهانه زلال اجابت و عرفات، سجاده‌ای گسترده به سمت قبله امید است. عرفه آن روزی است که سخت‌ترین گناهان بخشوده می‌شوند؛ که پیامبر اکرم (ص) در این باره فرمودند: «برخی از گناهان جز در عرفات بخشیده نمی‌شوند.»
روزی است که بندگان خدا جملات زرین دو دعای مشهور عرفه را بر زبان می‌رانند و از معانی عمیق آن‌ها بهره می‌گیرند. دعای اول، دعای عرفه سید و سالار شهیدان، امام حسین علیه‌السلام و دعای دوم، دعای عرفه امام زین‌العابدین علیه السلام است.
در فرازی از دعای عرفه امام حسین علیه‌السلام می‌خوانیم: «خدایا! چنانم کن که از تو بترسم، گویا که تو را می‌بینم، و با پرهیزگاری، مرا خوشبخت گردان، و به نافرمانی‌ات مرا بدبخت مگردان ... خدایا قرارده بی‌نیازی را در ذاتم، و یقین را در دلم، و اخلاص را در عملم و نور را در دیده‌ام ... خدایا گرفتاری‌ام را برطرف کن، و زشتی‌ام را بپوشان و خطایم را بیامرز.»
خدایا تو خود، ما را نیازمندان درگاه خود قرار داده‌ای. پس در روز عرفه، فرصت بازگشت به سوی خودت را به ما عطا کن. ای مهربان‌ترینِ مهربانان.