پایگاه خبری تحلیلی بازی دراز ۱۰:۵۷ - ۱۳۹۸/۰۲/۳۰
در گفت وگو با ایرنا مطرح شد؛

تقویت اصول مهارت های زندگی برای جلوگیری از اعتیاد مجدد زنان

تهران-ایرنا- «سعید صفاتیان» تحلیلگر و کارشناس حوزه مواد مخدر می گوید: بهترین روش برای پیشگیری از اعتیاد دوباره زنان پس از خروج از کمپ های ترک اعتیاد این است که اصول مهارت های زندگی مانند حل مساله، تصمیم گیری و تفکر خلاق را در آنها تقویت کنیم.

به گزارش بازی دراز،  مساله اعتیاد زنان در دهه های گذشته در ایران بسیار کم رنگ و تعداد زنان معتاد اندک بود اما در سال های اخیر اعتیاد زنان 2 برابر شده است که عوامل متعددی زنان را به سمت مواد مخدر و روانگردان ها می کشاند که از جمله این عوامل می توان به پایین بودن اعتماد به ‌نفس، نیاز به تایید، اضطراب و افسردگی، عدم رشد یافتگی و ... اشاره کرد. البته بسیاری بر این باورند که زنان اغلب قربانیان اعتیاد هستند به‌ گونه ای ‌که به‌واسطه یکی از اعضای معتاد خانواده که اغلب هم پدر، برادر، همسر و پدرشوهر هستند به اعتیاد کشیده می‌شوند و برخی از مردان، این افراد را وادار به مصرف مواد می‌کنند.

اعتیاد زنانی که می تواند مسبب بسیاری از آسیب های اجتماعی باشد زیرا از یک طرف عده ای از این افراد دچار افسردگی شدید می‌شوند و از طرفی دیگر از خانواده طرد می‌شوند، شغل خود را از دست می‌دهند و اغلب وارد جرگه زنان خیابانی می‌شوند.

با توجه به این مسایل لازم است تا درباره اعتیاد زنان تحقیق و بررسی هایی صورت بگیرد و تعداد آنها مشخص شوند تا به کمپ های ترک اعتیاد بروند اما گاهی مشاهده می شود که این کمپ ها هم با مشکل هایی مواجه هستند و یا اینکه زنان بعد از خروج از این کمپ ها به دلیل انواع مشکل های دیگر مجدد به سمت مواد کشیده می شوند.

با توجه به این مسایل پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا درباره وضعیت اعتیاد در زنان و آسیب شناسی کمپ ها ترک اعتیاد با «سعید صفاتیان» تحلیلگر و کارشناس حوزه مواد مخدر و رییس کارگروه کاهش تقاضای مواد مخدر در مجمع تشخیص مصلحت نظام به گفت وگو پرداخته است.

-در ادامه متن این گفت وگو را می خوانیم:
**ایرنا: اعتیاد زنان در ایران در چه وضعیتی قرار دارد؟ 
***صفاتیان: براساس تحقیق هایی که در 1390 و 1391خورشیدی در مورد وضعیت اعتیاد زنان در ایران انجام شده بود پنج درصد از کل تعداد معتادان کشور را زنان تشکیل می دادند اما در 1394 و اواخر 1395 خورشیدی براساس تحقیق های به عمل آمده 10 درصد از کل معتادان کشور زنان بودند و آمار زنان معتاد از پنج درصد در طول پنج سال به 10 درصد رسید. اینها آمارهایی بود که بیشتر با استفاده از تعداد زنانی که به مراکز درمانی مراجعه می کنند، به دست آمده است.

تعداد زنان معتاد در جامعه به علت تغییر الگوی مصرف یعنی رفتن به سمت مواد روانگردان به ویژه ماده شیشه روبه افزایش است. اگرچه پایین بودن قیمت مواد نقش مهمی در تمایل زنان به سمت مواد دارد. 

**ایرنا: در ایران چه تعداد کمپ ترک اعتیاد برای زنان وجود دارد؟
***صفاتیان: سال های طولانی است که کمپ ها در همه جای دنیا به ویژه در کشورهای توسعه یافته فعالیت می کنند و یک الگوی درمانی هستند. در واقع کمپ ها یکی از بازوهای اجرایی و قدرتمند حوزه درمان محسوب می شوند که در ایران هم کمپ های مجاز در داخل کشور به صورت یک الگوی درمانی درآمده و تا به امروز هم موفق عمل کرده اند.

در کل بیش از یک هزار کمپ در ایران وجود دارد که در حوزه های مختلف برای درمان معتادان فعالیت می کنند از این تعداد کمتر از 10 درصد از کمپ ها برای زنان معتاد وجود دارد که سالی پنج هزار تَن را تحت پوشش قرار می دهند. اگرچه تعداد کمپ های ترک اعتیاد برای زنان در ایران کم بوده اما ورود بسیار خوبی در این حوزه شده است زیرا رفتن در داخل کمپ به ویژه برای زنان مشکلات مختلفی ایجاد می کند.

**ایرنا: به نظر شما زنانی که در کمپ ترک می کنند تا چه اندازه ممکن است دوباره معتاد شوند و نگاه جامعه به این زنان چگونه است؟
***صفاتیان: اگر برگشت مجدد به اعتیاد را کلی در نظر بگیریم حدود 85 درصد معتادها پس از اینکه درمان می شوند بعد از یک یا 2 سال ممکن است به حوزه اعتیاد برگشت پیدا کنند اما برگشت دوباره به اعتیاد در زنان بیشتر از مردان است زیرا حمایت های اجتماعی و خانوادگی از خانم هایی که ترک اعتیاد کردند نسبت به آقایان خیلی کمتر است. نکته دوم دیدگاه جامعه به زنانی که اعتیاد خود را ترک می کنند، است؛ یعنی مردی که اعتیاد را ترک می کند می تواند خیلی راحت سرکار برود و هیچ مشکلی برای شغلش پیش نیاید اما برای خانم ها این مشکل خیلی سخت تر است و یک نوعی نگاه خاص به خانم هایی می شود که اعتیاد خود را ترک می کنند.

**ایرنا: نوع برخورد با زنان معتاد در کمپ های مجاز و غیرمجاز چگونه است؟
***صفاتیان: اگر کمپ زیر نظر یک سازمان و یک نهاد باشد مسلماً برخورد با زنان معتاد مناسب خواهد بود زیرا در آن کمپ کارشناسانی وجود دارند که بر آن کمپ ها نظارت می کنند و افرادی که در آنجا فعالیت دارند نگاهشان مثبت است؛ یعنی نگاه آنها اقتصادی نیست بلکه نگاه اجتماعی، درمانی و حمایتی دارند اما در کمپ های غیرمجاز این اصول رعایت نمی شود و تابع هیچ قانون و ضوابطی نیستند. بنابراین برخوردها ممکن است با خشونت باشد و مشکلات زیادی به وجود آورد.

**ایرنا: علت به وجود آمدن کمپ های غیرمجاز چیست؟ شما چه راهکاری برای کاهش این کمپ ها دارید؟
***صفاتیان: یکی از مهم ترین علت های به وجود آمدن کمپ های غیرمجاز در سال های گذشته سخت بودن گرفتن مجوز بود که نزدیک به 2 سال طول می کشید. نکته دوم اینکه مسایل اقتصادی کمپ ها به لحاظ اینکه درآمد بالایی دارند باعث شده تا کمپ های غیرمجاز شکل بگیرد و نکته سوم اینکه کمپ ها به دلیل اینکه عموماً در حاشیه شهرها هستند و تابلو ندارند از ضعف قانون و برنامه ها استفاده می کنند و غیرمجاز ایجاد می شوند. بنابراین اگر برنامه و مدیریت خوبی وجود داشته باشد که بتوان در حوزه درمان تمام زنان معتاد را تحت پوشش قرار داد عموما کمپ های غیر مجاز فعالیت نمی کنند. همچنین اگر برای ورود به کمپ ها شرایط سخت نباشد در این صورت بسیاری از معتادها کمپ های غیر مجاز که ورودی بسیار آسانتری دارند، انتخاب نمی کنند.

**ایرنا: زنانی که به کمپ های ترک اعتیاد می روند بعد از خروج از این مکان ها با چه مشکل هایی مواجه هستند؟
***صفاتیان: یکی اینکه مراقبت های بعد از خروج یا پس از درمان بسیار کم است. حمایت های اجتماعی، خانوادگی از این زنان نمی شود، مشکلات شغلی دارند و روابط اجتماعی آنها محدود می شود. از طرف دیگر بحث نظارت، بودجه، اختلاف نگاه مسوولان کشوری، استانی و کارشناسان در این حوزه وجود دارد؛ یعنی بسیاری از جاها دیده می شود که پروتکل ها و آیین نامه هایی که تصویب می شود یا دیدگاهی که یک مسوول کشوری دارد یک دیدگاه مثبتی در مورد کمپ ها است اما در برخی از استان ها بعضی از کارشناسان این موضوع را قبول ندارند انگار دغدغه آنها این نیست. بنابراین اگر مشکلات کمپ ها و زنان معتاد دغدغه مسوولان کشور باشد خیلی بهتر می توانند موفق عمل کنند.

**ایرنا: راهکارهای شما برای پیشگیری از اعتیاد دوباره زنان بعد از خارج شدن از کمپ ها چیست؟
***صفاتیان: برای پیشگیری از اعتیاد دوباره زنان بعد از خارج شدن از کمپ در چند حوزه باید فعالیت کرد. یکی اینکه در مسایل و مشکلات شخصی که زنان با آن روبه رو هستند، مانند بیماری افسردگی، اضطراب یا افرادی که از لحاظ شخصیت اعتماد به نفسشان خیلی پایین است و ناامید هستند، باید درمان هایی صورت بگیرد. دوم در بحث خانوادگی باید ورود کرد. برای نمونه این زنان ممکن است در خانواده ای باشند که پدر و مادرش طلاق گرفته اند یا همسر و بچه معتاد دارند و به همین دلایل به سمت اعتیاد کشیده شده اند. از این رو باید سعی کرد که این مشکل های خانوادگی آنها را مورد توجه قرار داد. نکته سوم بحث های اجتماعی و موضوع های کلان در اجتماع مانند فساد، طلاق و فشارهای اقتصادی، در دسترس بودن مواد و ... است که برای این مسایل هم باید چاره ای اندیشید.

بنابراین با توجه به این مسایل بهترین کار برای پیشگیری از اعتیاد دوباره این است که اصول مهارت های زندگی را تقویت کنیم. موضوع هایی مانند حل مساله،تصمیم گیری، تفکر خلاق و ... مهم هستند. البته نوع ارتباط گیری زنان با افراد دیگر بسیار مهم است. زنانی که در نوع ارتباط گیری اجتماعی ضعیف هستند در آنها مشکلاتی به وجود می آید و یا زنانی که مهارت کنترل هیجان و استرس پایینی دارند در یک شرایط استرس زا نمی توانند خودشان را کنترل و تصمیم گیری کنند. بنابراین برای حل این مشکلات لازم است دستگاه هایی مانند آموزش و پرورش ورود داشته باشند و بحث مهارت های زندگی را آموزش دهند. اگرچه سازمان بهزیستی به عنوان متولی اصلی و نخستین سازمان در کشور به بحث کمپ ها ورود پیدا کرده است که با توجه به سیستم نظارتی و بودجه ای که دارد عملکرد مثبت و موفقی از خود نشان داده است.