به گزارش بازی دراز،
دانشگاه‌های دریایی ایران باوجود موقعیت مناسبی که دارند و در رشته‌های فعلی پیشرفتهای چشمگیری کرده‌اند، اما هنوز در راستای ایجاد رشته‌های جدید، میان‌رشته‌ای و تخصصی گامی برنداشته‌اند.
تا جایی که یک استاد حوزه دریا با بیان اینکه در بخش صنعتی بعضی از این رشته‌های تخصصی از نیروی دریایی استفاده می‌شود هشدار داد که اگر آن‌ها هم بازنشسته شوند دیگر نیروی متخصص جایگزین نخواهیم داشت؛ بنابراین باید دانشگاه‌های دریایی به سمت تعریف و ایجاد رشته‌های تخصصی و میان‌رشته‌ای گام بردارند.
عباس نوبختی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه جدایی صنعت و دانشگاه مختص رشته‌های دانشگاهی و صنایع دریایی نیست و در سطح کشور وجود دارد عنوان کرد: بنده همیشه از آن به‌عنوان یک مسئله آزاردهنده یاد میکنم زیرا هیچ‌گاه ارتباطی منطقی و ریشه‌دار بین این دو حوزه ایجاد نشده است البته این مسئله در حوزه دریا عمیق‌تر است زیرا مسائل دریایی خاص هستند.
وی با تأکید بر اینکه بخشی از این جدایی ناشی از کل سیستم آموزشی و صنعتی کشور است که هرکدام مسیر خود را در پیش‌گرفته‌اند و هیچ زمان صنعت به دانشگاه نیازی احساس نکرده و به‌صورت عمیق جایگاه دانشگاه را درک نکرده است تصریح کرد: صنعت ایران صنعتی مونتاژ بوده که تجار پایه‌گذار آن بوده‌اند. وقتی به سال‌های قبل از انقلاب مینگریم متوجه میشویم که تجار صنایع را وارد ایران کرده‌اند بنابراین زمانی که یک تاجر به دنبال صنعت میرود همه حلقههای آن را جمع نمیکند بلکه فقط به دنبال حلقههایی است که زودتر و سریعتر او را به سود بیشتری برساند، میرود.
این استاد حوزه دریا اضافه کرد: این‌طور است که صنعت به دانشگاه، هزینه کردن برای تحقیقات دانشگاهی و یا انتقال تکنولوژی نیازی نداشته است. درحالی‌که اگر به ترکیه نگاه کنیم درمی‌یابیم که صنعت آن‌ها از طریق مهندسان بنا نهاده شده است و هر شرکتی که تشکیل میشده است میبایست چند مهندس در هیئت‌مدیره خود می‌داشت و بدین طریق صنعت را با دانشگاه همراه کرد.
عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی تصریح کرد: همین موضوع موجب شده است که ما در بعضی امور موفق نباشیم به‌گونه‌ای که در بعضی حوزههای صنعتی 17 تا 18 بار یک مجوز را خریداری کردهایم مثلاً جرثقیل سقفی، لیفتراک، کمپرسور، ماشین‌آلات راه‌سازی سنگین و ... را خریده‌ایم زیرا زمانی که به ایران آمدند صنعت مونتاژ بودند بنابراین وقتی از ایران رفتند تکنولوژی ساخت آن‌ها به کشور منتقل نشده بود.
وضعیت ارتباط دانشگاه و صنعت به‌گونه‌ای نیست که بگوییم روی غلتک افتاده‌ایم
نوبختی اضافه کرد: در حوزه صنایع دریایی این بحث عمیق‌تر و سرمایه‌گذاری موردنیاز سنگین‌تر است. بایستی مسئولان و جامعه دریایی راهکاری را پیدا کنند. البته اکنون نسبت به چند سال پیش، وضعیت بهتر شده است. سال‌های قبل همه هم‌وغم ما این بود که به مسئولان نشان دهیم دریا اهمیت دارد اما اکنون به‌واسطه فعالیتهای انجمن مهندسی دریایی و فعالان دریایی مسئولان به این موضوع پی بردهاند و این موضوع در آن‌ها نهادینه‌شده است اما هنوز هم کافی نیست. هنوز وضعیت ارتباط دانشگاه و صنعت به‌گونه‌ای نیست که بگوییم روی غلتک افتاده‌ایم، بایستی دلسوزان دانشگاه و جامعه دریایی خودشان ضعف صنعت را جبران کنند.
این استاد حوزه دریا عنوان کرد: اگر صنعت به سراغ دانشگاه نمی‌آید دانشگاهیان بروند پروژه‌های دانشگاهی را متناسب با مشکلات صنعت طرح کنند. آرام‌آرام رابطه ایجاد می‌شود. وقتی صنعت باور کند که دانشگاه فقط به دنبال انعقاد قرارداد برای یک پروژه نیست تا پول آن را بگیرد بلکه با این پروژه‌های دانشجویی به دنبال رفع مشکلات صنعت است که حتی در مواردی هم رفع شده است، حاضر می‌شود آن پول را هم بدهد.
باید رشته‌های میان‌رشته‌ای در دانشگاه‌ها تعریف کنیم
نوبختی با اشاره به اینکه در دنیا رشته‌های دریایی گرایش‌های مختلف دارد تصریح کرد: فرض کنید ما مهندسی برق، مکانیک، سازه‌های دریایی و کشتی‌سازی داریم اما خود سازه دریایی به‌عنوان یک پلتفرم و آفشور تخصص‌های بی‌نهایتی دارد.
وی در ادامه افزود: مثلاً کسانی هستند که مدیریت عرشه سکو را به عهده دارند که ما این رشته را نداریم. افرادی هم که در این حوزه و یا حوزههای تخصصی دیگر کار می‌کنند یا از نیروی دریایی ارتش آمدهاند یا قدیمی‌هایی هستند که تجربههای خاصی دارند و اگر بازنشسته شوند با مشکلات جدیدی در این حوزه‌ها روبه‌رو میشویم.
عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی ابراز کرد: علاوه بر آن دانشگاه‌های ما هنوز به رشته‌های کارهای تخصصی ورود نکرده‌اند. باید آرام‌آرام رشته‌های میان‌رشته‌ای در دانشگاه‌ها تعریف کنیم. البته دانشگاه علوم دریایی امام خمینی نوشهر گامهای مثبتی به سمت ایجاد رشته‌های جدید برداشته است.
این استاد حوزه دریا عنوان کرد: متأسفانه در حوزه کشتی‌سازی فقط چند رشته سازه کشتی، هیدرواستاتیک و هیدرودینامیک داریم اما رشتهای درباره سیستم موتورخانه، رانش و ... نداریم و گاهی مجبور شدهایم در دانشگاه از نیروی دریایی استفاده کنیم. این ضعف دانشگاه را میرساند که باید با ایجاد رشته‌های میان‌رشته‌ای زنجیره تخصص‌های دریایی را در دانشگاه کامل کنیم.
طرح جایگزینی شناورهای سنتی فرصتی جهت توسعه صنعت کشتی‌سازی است
نوبختی در خصوص سفارش ساخت کشتی به خارج از کشور گفت: شرکت‌هایی که از کشتی استفاده می‌کنند تجاری هستند و باید سود کنند و خواب سرمایه آن‌ها کم باشد؛ بنابراین ازنظر آن‌ها کاملاً منطقی است که سفارش خارجی داشته باشند.
این استاد دریایی با بیان اینکه متأسفانه صنعت کشتی‌سازی ما به‌چابکی خارجیها نیست و نقدینگی ندارد تصریح کرد: برای نقدینگی هم باید دست به دامن بانک‌ها شود که برای این کار پاسخگو نیستند؛ بنابراین صنعت کشتی‌سازی ایران عقب است و انتظار دارد که دولت کمک و حمایت ویژه از او داشته باشد. مثلاً مدتی این صحبت بود که 500 میلیارد تومان به کارخانه‌های خودروسازی کمک کردید همان اندازه هم به کشتی‌سازی تزریق کنید.
وی اضافه کرد: بنابراین صنعت دریایی ما در ساخت کشتی‌های بزرگ رقابتی نیست و زمانی که رقابت نباشد منطق حکم می‌کند که سفارش‌ها به سمت خارج رود.
نوبختی با اشاره به اینکه بااین‌حال ما بازار بسیار بزرگ‌تر در داخل داریم که می‌توانیم روی آن کار کنیم اما غافل هستیم خاطرنشان کرد: مثلاً سال‌ها است که بحث شده کشتی‌های سنتی را تعویض کنیم یا لنج‌ها را بازسازی کنیم اما هیچ اقدامی صورت نگرفته و در حد حرف باقی‌مانده است و برای اینکه بتوانیم از این موقعیت استفاده کنیم باید صنعت را رقابتی کنیم تا کسی که می‌خواهد برای راه‌اندازی یک حرفه سرمایه‌گذاری کند به سمت ساخت شناور جذب شود و این حرفه برای او صرفه اقتصادی داشته باشد.
وی در ادامه افزود: ما باید این صنعت را با راهکارهای ساده رقابتی و پرسود کنیم. الزاماً این نیست که دولت طرح تحول صنایع دریایی بدهد اما بانک‌ها کمک نکنند.
عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی ابراز کرد: زمانی که ما افراماکس و کشتی تحقیقاتی اقیانوس‌پیمای خلیج‌فارس را می‌سازیم به این معنی است که تکنولوژی ساخت را داریم اما ازآنجایی‌که دیر و گران می‌شود قابل‌رقابت نیست؛ باید عواملی همچون قوانین دست و پاگیر، گمرک، بانک و بیمه، قوانین واردات و صادرات و ... را که باعث تأخیر می‌شود از بین بریم تا بتوانیم برای این صنعت رقابت ایجاد کنیم.
انجمن مهندسی دریایی باید پیشنهادهایی جهت بهره‌برداری از صنایع دریایی به دولت ارائه کند
این استاد حوزه دریا با بیان اینکه انجمن مهندسی دریایی ایران یک پلتفرمی است که می‌توانیم به‌وسیله آن افکار و مسائل جامعه دریایی را به گوش مسئولان برسانیم خاطرنشان کرد: بنابراین تمام تلاش ما این است که بتوانیم فضای سالمی درون انجمن داشته باشیم. نباید راه را برای طیف دیگری ببندیم بلکه باید به‌صورت منطقی و عقلانی راه را باز گذاریم تا افراد جدید وارد انجمن شوند و فعالیت کنند. نباید بپنداریم که اگر عدهای هم‌راستا با ما نیستند نمیتوانند دلسوز انجمن باشد زیرا چه‌بسا که آن‌ها در پیشبرد اهداف انجمن موفقتر عمل کنند.
نوبختی در پایان با تأکید بر اینکه اکنون باوجود تحریم که بخش دریا را با محدود کردن کشتیرانی و کشتی‌سازی نشانه گرفته است، ما باید در انجمن بتوانیم همگی دست‌به‌دست هم دهیم و به‌صورت هماهنگ در اندیشه پیشرفت باشیم، تصریح کرد: زیرا مسئولان دولتی به دلیل مشکلات اقتصادی و مسائل جاری و روزمره کشور نمیتوانند آن‌طور که بایدوشاید به دریا بپردازند بنابراین ما در قالب انجمن باید بتوانیم پیشنهادهایی را برای بهره‌برداری بهتر از دریا و مزیت‌هایی که این حوزه برای اقتصاد مهیا کرده است برنامه‌ریزی کنیم و به دولت ارائه دهیم.