پربازدیدترین ها

سرویس: تازه های خبر کد خبر: 219835 ۱۴:۱۰ - ۱۳۹۷/۱۲/۲۲

ایران و عراق؛ مناسباتی با پشتوانه کم نظیر فرهنگی

- پیوندهای گسترده فرهنگی و مذهبی میان ملت های ایران و عراق با ریشه های مشترک تاریخی و تمدنی بسترساز شکل گیری الگویی برای حسن همجواری در خاورمیانه است.

ایران و عراق؛ مناسباتی با پشتوانه کم نظیر فرهنگی

به گزارش بازی دراز، به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، تقویت مناسبات سیاسی و دیپلماتیک، مقابله با چالش های مشترک امنیتی و در نهایت گسترش همکاری های اقتصادی جهت دستیابی به تجارت 20 میلیارد دلاری مهمترین محورهایی است که در سفر سه روزه دکتر «حسن روحانی» به عراق و رایزنی های وی با مقامات بغداد مورد توجه قرار گرفت.
بخش دیگر این سفر که از دید ناظران بسیار حائز اهمیت به شمار می آید، دیدار روحانی با آیت الله «سیدعلی سیستانی» بود که امروز در بیت مرجعیت عالی عراق صورت گرفت.
روحانی اولین رئیس جمهوری ایران است که با آیت الله سیستانی دیدار کرده و همین موضوع طی روزهای اخیر از ابعاد و زوایای مختلف سیاسی مورد تحلیل و واکاوی صاحبنظران و رسانه ها قرار گرفته است.
نکته مهمی که در این دیدار و نیز در مجموع سفر رئیس جمهوری به عراق زیر سایه مسائل سیاسی و اقتصادی کمتر مورد توجه قرار گرفته، بسترهای فرهنگی، تاریخی، مذهبی و نیز هویتی و تمدنی است که موجب شده در شرایطی متعادل دو کشور به سوی یک همگرایی کم سابقه در منطقه حرکت کنند.
تا پیش از روی کار آمدن دولت منتخب مردم عراق و در ادوار زمامداری حاکمان استبدادی به خصوص بعثی ها، هرگز شرایط عادی برای شکل گیری مناسباتی سازنده بین ایران و عراق به وجود نیامد. از آن سو، قرار گرفتن خاورمیانه در کشاکش قطب بندی های شرقی- غربی سایه سنگین اختلافات و رقابت های سیاسی را بر پیوندهای عمیق مذهبی، تاریخی و فرهنگی مستولی می ساخت.
نتیجه این اوضاع، تنش های چندساله میان ایران و عراق در سال های پیش از انقلاب و سپس جنگ هشت ساله میان دو کشور بود که به واسطه برنامه های بلندپروازانه «صدام حسین» و پشتیبانی و تحریک قدرت های جهانی و نیز طیفی از دولت های عربی به وقوع پیوست.
با گذر از آن سال ها و حاکمیت دولت های مردم سالار در تهران و بغداد، پیوندهای یادشده مجال بروز و ظهور یافته است. دیدار روحانی با آیت الله سیستانی نمود یکی از اصلی ترین قرابت های دو کشور همسایه است؛ اکثریت شیعیانی که در دو سوی مرزها آیینی مشترک دارند اما در برهه هایی چون ایام عزاداری محرم و به ویژه اربعین مرزهای سیاسی معنایی دیگرگون می یابد. در این میان، مرجعیت شیعی ساختار و بنیانی مهم و مشترک در جامعه هر دو کشور به شمار می آید.
ایران و عراق از نظر تاریخی به هم متصلند. بسیاری از نمادهای تاریخ و تمدنی ایرانی قبل از اسلام در خاک کشور عراق قرار دارد و وجود بنایی چون طاق کسری در شهر مدائن که زمانی تیسفون پایتخت زمستانی و غربی سلسله اشکانیان بود، عمق این ارتباط تاریخی را نشان می دهد. ایران و عراق در دوره پس از ظهور اسلام نیز در چارچوب تمدن اسلامی ارتباطات تاریخی خود را استمرار دادند.
نتیجه این ارتباطات، آیین ها و مولفه های مشترک فرهنگی است که همچنان در دو جامعه ایران و عراق به چشم می خورد از جمله اینکه عراق در زمره یکی از کشورهای جغرافیای نوروز به حساب می آید.
زبان فارسی را می توان از دیگر پیوندهای مشترک دو کشور دانست. علاوه بر ارتباطات تاریخی و تمدنی ایرانیان با ساکنان اقلیم کردستان عراق، زبان فارسی در میان عرب های شیعه و سنی عراق زبانی غریبه نیست. مجموع این شرایط سبب شده تا از روسای جمهوری عراق تا بسیاری از افراد کوچه و بازار قادر به تکلم زبان فارسی بوده یا دست کم با آن آشنایی داشته باشند.
از دیگر ویژگی های مشترک جوامع ایران و عراق حضور گروه های قومی و مذهبی متعدد است. همچنان که در جامعه ایرانی فارس، آذری، بلوچ، عرب و کُرد و ... شیعه یا سنی، ارمنی، کلیمی، مسیحی و زرتشتی در کنار هم به همزیستی و قوامی تاریخی دست یافته اند، عراق نیز دارای اقلیت های یهودی، آشوری، یزیدی و صائبی است و در کنار اکثریت عرب، کُردها و ترکمن ها نیز در جامعه عراق حضور دارند؛ حضوری که طی دهه های گذشته به خاطر سیاست های قومی- نژادی رژیم های استبدادی در بغداد شکاف هایی را به وجود آورد اما اکنون جامعه عراق می کوشد به سوی توافق و تفاهم گام بردارد.
بر بستر این ارتباطات گسترده و ریشه دار، مسوولان دو کشور کوشیده اند روابط فرهنگی ایران و عراق را توسعه و تعمیق بخشند از جمله پس از یادداشت تفاهم فرهنگی دو کشور در سال 92، در حوزه هایی چون آموزش زبان فارسی، سینما، صنایع دستی، هنرهای تجسمی شاهد همکاری و رخدادهای مشترک بسیاری بوده ایم.
در سفر اخیر هم هرچند بیشتر تمرکز بر همکاری های اقتصادی بود اما توافق برای رایگان شدن ویزای زیارتی و توریستی برای ایرانیان، رخدادی مهم از نظر ارتباطات فرهنگی به شمار می آید.
با توجه به این پشتوانه های فرهنگی است که می توان سخنان روحانی را در دیدار روز دوشنبه با «برهم صالح» همتای عراقی وی با دیدی عمیقتر نگریست. 
رئیس جمهوری با یادآوری این که روابط دولت‌های ایران و عراق ریشه‌های قلبی در تاریخ و فرهنگ مشترک دو ملت دارد، اظهار داشت: مناسبات و همکاری نزدیک تهران- بغداد خواسته مشترک ملت های ما است. 
وی همچنین در نشست خبری مشترک با صالح اظهار داشت «احساس ما در عراق مانند احساس بودن در وطن‌ خودمان است و روابط بین دو ملت مربوط به هزاران سال می‌ شود و این روابط چیزی نیست که بتوان از آن فاصله گرفت و همواره علاقه مندیم این روابط مستحکم‌ تر شود.»
روحانی همچنین با منتخبان جامعه عراق، شیوخ قبایل و عشایر و نیز برخی رهبران مذهبی این کشور طی این سه روز دیدار کرد که این دیدارها خود تصویرگر ارتباطات گسترده و عمیق میان دو کشور بود.
پژوهش**9279