صنعت گردشگری ایران همچنان چشم انتظار برند ملی

به گزارش بازی دراز، به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش‌ های خبری ایرنا، وقتی صحبت از برند می شود، معمولا تصویر و نام تجاری کالاها، محصولات یا خدمات به یاد می‌ آید. چنانکه در مبحث بازاریابی، برند نام تجاری و ترکیبی از اصطلاح، علامت، نام، طرح و سمبل است که برای شناسایی کالاها یا خدمات یک فروشنده به کار می روند و برای تمایزبخشی بین کالاها و یا خدمات با محصولات رقبا استفاده می شود.
با این حال امروزه در عرصه گردشگری نیز کشورها و شهرها متناسب با ظرفیت هایشان یک برند گردشگری مخصوص به خود را دارند. یک لوگو یا شعار منحصر به فرد برای مقاصد گردشگری را می توان در تمامی محصولات فرهنگی اعم بصری و تصویری در فیلم و سینما یا انواع و اقسام کالاها مثل سوغاتی ها و اشیای به یادماندگی مشاهده کرد. برای تصور این وضعیت می توان به برج ایفل اشاره کرد که در بیشتر سوغاتی ها، فیلم ها و دیگر محصولات فرهنگی، این اِلمان ذهن را به یاد فرانسه می اندازد. چنانکه شعار و لوگوی شهر پاریس تصویر شماتیکی از برج ایفل با شعار پاریس منبع الهام بخش، که در جهان با آن شناسایی و شناخته می شود.
در واقع، برند یا تصویری از شهر و کشور می تواند در شهرت و آوازه آن موثر باشد. در این صورت شهرها و کشورها به آسانی نزد افکار عمومی جهان شناخته می شوند و می توانند سهم زیادی از گردشگری را داشته باشند. با این حساب، برندها در کنار هر ظرفیت گردشگری، جزو با ارزش ترین دارایی ها تلقی می شوند زیرا می تواند برای هر منطقه‌ ای منابع مالی بزرگی را جذب کند.
مساله برندینگ مقاصد گردشگر یا آوازه شان، نگاه نسبتا معقولی به توسعه اقتصادی و فرهنگی آن منطقه است. به طور مثال نقش برند شهر در شهرت شهر در سطح ملی و بین‌المللی می‌ تواند سرمایه ‌های عظیمی را به شهر وارد کند و باعث رفاه بیشتر شهروندان شود. شکل‌ گیری یا ساخت تصویر ذهنی از یک مقصد گردشگری، با کمک رسانه ها و افکار عمومی می تواند وجوه عینی و متمایزبخش آن منطقه را نشان دهد که از مهم ‌ترین صنعت‌ های بزرگ دنیا یعنی گردشگری به آن تصویر وابسته است. در سیاستگذاری برند گردشگری، باید یک شعار واحد در نظر گرفته شود تا در طول سالیان سال، تبلیغات مقصد گردشگری در افکار عمومی جهان جا باز کند.
در نتیجه بازاریابان گردشگری در تلاش هستند تا مقصد گردشگری خود را به یک برند تبدیل کنند. همانطور که به تفصیل بیان شد، به طور مشخص برندسازی مکان چهار کارکرد اصلی دارد: اول، برندها بیان کننده نشانی برای مالکیت اند و ابزاری برای تمایز مقاصد که به صورت نام ها، لوگوها و نشان های تجاری ارائه می شود. دوم، تصویری جذاب را برای مقصد گردشگری است که در یک مجموعه هویتی تداعی گرها و مشخصه ها نشان داده می شود. سوم، برند برای مقصد گردشگری ارزش آفرینی می کند که می تواند درآمدهای آتی به همراه داشته باشد. در آخر اینکه برند مقصد، هویت مکان است که با گردشگران ارتباط برقرار می‌ کند.
در این میان می توان به موفقیت کشور اسپانیا در برندسازی گردشگری اشاره کرد. چنانکه این کشور در جهان با سه' S 'شناخته می شود که در واقع اشاره به Sea، Sun و Sand (دریا، خورشید و ماسه) دارد. پژوهشگران و بازاریابان گردشگری اسپانیا با سوال و نمونه گیری از مسافران در اسپانیا سوال کرده اند که چرا به آنجا سفر کرده اند، همچنین از مجریان تورها درباره علائق مسافرها پرسیده اند و در نهایت از مردم این کشور پرسیده اند که دوست دارند کشورشان با چه برندی شناخته شوند. در مجموع مسوولان گردشگری این کشور چنین برندی را برای خود برگزیدند تا براساس این شعار واحد فعالیت کنند. 
همچنین با کمپین «من نیاز دارم» در تبلیغات گردشگری اسپانیا، نشان می‌ دهند که هرآنچه شما برای تعطیلات خود نیاز دارید، در اسپانیا پیدا می‌ کنید. در برندهای گردشگری دیگر کشورها می توان به نقش آفتاب و کانگورو برای کشور استرالیا، برند نارنجی رنگ با گل لاله برای کشور هلند، شعار آسیای واقعی برای کشور مالزی و... اشاره کرد. 
ایران به لحاظ برخورداری از ظرفیت های بالا در بناهای باستانی، مناظر طبیعی و عقبه فرهنگی و مذهبی می تواند در عرصه برندسازی ورود کند اما تاکنون ایران برنامه ریزی صحیح و جامعی برای بازاریابی و برندینگ گردشگری نداشته است. در سال های گذشته ضرورت برندیگ در کشور احساس شد و شعارهایی همچون «ایران را ببینید» و « Go To Persia» مطرح شد اما ویژگی و قدرت کافی در انعکاس فرهنگ و هویت کشور را برای برندینگ گردشگری ایران نداشت. گردشگری ایران با تمام ظرفیت های موجود و تبلیغاتش در سطح داخلی و خارجی پراکنده بوده است و حول یک رمز واحد تبلیغاتی و با هویت واحد جلو نرفته است. 
«محمدعلی نجفی» رییس پیشین سازمان میراث فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری در سال 1392 خبر از تشکیل کمیته طراحی شعار، لوگو و برند گردشگری را زیر نظر ‌»سیدمحمد بهشتی» داد ولی این کمیته چندان ثمره موثر و عینی نداشت تا اینکه بعد از سال ها، در دوره «علی اصغر مونسان» رئیس سازمان میراث فرهنگی دوباره طراحی شعار و برند در دستور کار قرار گرفت.
چنانکه «ولی تیموری» معاون گردشگری در دی ماه سال جاری به خبرگزاری ها درباره پروژه کلان برند گردشگری گفت: در تهیه برند گردشگری، صدا و سیما، سازمان توسعه تجارت و وزارت امور خارجه را همراه کرده ‌ایم و تاکنون رایزنی ‌هایی داشته ‌ایم چون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به تنهایی نمی ‌تواند در این ‌باره اقدام کند. معتقدیم هرچه همراه‌ تر با ذی‌ نفعان باشیم استقرار و استمرار این برند آسان ‌تر خواهد شد.
به گفته وی، تا به حال هزینه، مدت زمان و تشکیلات مورد نیاز برای تهیه برند گردشگری پیش‌بینی شده، شوراهای مرتبط، تفاهم ‌نامه‌ های بین ‌دستگاهی و تیم ‌های اجرایی مشخص شده و تقریبا نقشه راه که عملیات ساخت برند گردشگری را مرحله به مرحله تعیین کرده، آماده شده است. تعیین لوگو و شعار گردشگری نیز همزمان با تهیه برند، ساخته می‌شود. هر کدام پروژه ‌ای است که در جریان برندسازی پیگیری می ‌شود.
همانطور که معاون گردشگری کشور بیان کرده است، می توان چنین گفت که برند کردن شهر یا کشور کار یک سازمان نیست بلکه حضور و مشارکت افرادی از مدیران شهری، مدیران رسانه ‌ها، کارشناسان میراث فرهنگی و کارشناسان بازاریایی را می طلبد.
در این دوره که افکار عمومی جهان تحت تاثیر تبلیغات منفی ایران هراسی و تحریم‌ های آمریکا قرار دارد، مسوولان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی باید در ترویج منظر مثبت ایران و تعریف یک شعار و برند گردشگری، همچنین در زمان و مکان مناسب در تبلیغات گردشگری، اقدامی جدی و عملیاتی داشته باشند.
از طرف دیگر با تبلیغات ترویجی، ارتباطات بین المللی با سازمان های خارجی، تبلیغات گردشگری در رسانه های خارجی، انعکاس جاذبه های گردشگری ایران در رسانه های خارجی و ساخت مستندهای تاریخی و فرهنگی از سرزمینمان توسط خارجیان، می توان در ایام تحریم از جذب گردشگران دنیا بهره مند شد.
همانطور که ذکر شد علاوه بر کمک برند و شعار گردشگری در به یادسپاری ایران در جهان و اقدام علیه تحریم ها، این شعار را می توان یکی از زیرساخت های اصلی تبلیغات برای جذب 20 میلیون گردشگر در افق 1404 دانست.